parta

parta
1.
părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].
I.
Act.
A.
In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):

pariari deo,

Tert. Res. Carn. 6.—
B.
In partic., to settle, pay in full a debt:

nummos alicui,

Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—
II.
Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.
2.
părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
I.
Lit.:

si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,

Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:

gallinas teneras, quae primum parient, concludat,

Cato, R. R. 89; so,

quae gallina id ovum peperisset,

Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:

ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,

to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
B.
Transf
1.
Of males, to beget ( poet. ):

apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,

Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
2.
In gen., to bring forth, produce:

ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,

Lucr. 2, 899:

ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,

Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:

fruges et reliqua, quae terra pariat,

Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:

spiritum,

Vulg. Isa. 26, 18. —
II.
Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:

genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,

Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):

dolorem, voluptatem,

Cic. Fin. 1, 15, 49:

discidium,

Lucr. 1, 220:

taedium,

Quint. 9, 4, 43:

spinosiora multa pepererunt,

Cic. Or. 32, 114; so,

quibus etiam verba parienda sunt,

id. Fin. 3, 1, 3; and:

hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,

Just. 4, 1, 13:

ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,

Plaut. Most. 2, 1, 17:

alicui aegritudinem,

id. Trin. 2, 2, 35:

fiduciam,

Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:

alicni curas,

Prop. 1, 18, 23:

obsequium amicos, veritas odium parit,

Ter. And. 1, 1, 41:

sibi maximam laudem,

Cic. Off. 2, 13, 47:

meis laboribus dignitas salusque pariatur,

id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:

praedā improbe partā,

id. Fin. 1, 16, 51:

aliquem honeste partis bonis privare,

id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:

sibi salutem,

Caes. B. C. 3, 69:

ante partam rei militaris gloriam amittere,

id. B. G. 6, 39:

gratiam ingentem apud aliquem,

Liv. 34, 44:

sibi decus et victoriam,

id. 30, 14:

amicos officio et fide,

Sall. J. 10, 4:

alicui somnum mero,

Tib. 1, 7, 27 (6, 23):

qui sibi letum Insontes peperere manu,

Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:

parta nutrici consociata, etc.,

the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
B.
Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:

quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,

Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;

d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,

Juv. 14, 303.
3.
părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • Parța — Paratzhausen Paracz Hilfe zu Wappen …   Deutsch Wikipedia

  • Parta — Парта L église orthodoxe serbe de Parta Administration …   Wikipédia en Français

  • Parta.by — URL: parta.by Коммерческий: нет Тип сайта: Социальная сеть Регистрация …   Википедия

  • Parta — Parţa Paratz Paracz Hilfe zu Wappen …   Deutsch Wikipedia

  • partă — pártă, pérţi, şi părţi, s.f. (reg.) 1. panglică împodobită cu monede de aur sau de argint sau cu mărgele (legată în păr, pe frunte sau la pălărie); salbă de bani sau de mărgele. 2. cingătoare cu mărgele; betelie. 3. fiecare dintre dungile… …   Dicționar Român

  • Parta — (Парта) is a village in Serbia. It is situated in the Vršac municipality, in the South Banat District, Vojvodina province. The village has a Serb ethnic majority and its population numbers 444 people (2002 census) …   Wikipedia

  • Parţa — is a commune in Timiş County, Romania …   Wikipedia

  • PARTA — may refer to: Pacific Islands Forum, an inter governmental organization of countries in the Pacific Ocean Portage Area Regional Transportation Authority, a public transit authority in Portage County, Ohio This disambiguation page lists articles… …   Wikipedia

  • PARTA — Persidis urbs, Ptolem …   Hofmann J. Lexicon universale

  • pȃrta — m reg. objava o čijoj smrti otisnuta na papiru ili objavljena u novinama; osmrtnica ✧ {{001f}}njem. ← lat …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • pârtă — s.f. (reg.) povară mai mică purtată pe cap de femei. Trimis de blaurb, 11.09.2006. Sursa: DAR …   Dicționar Român

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”